۱۵ فروردین کاهش استرس،بی‌حسی موضعی و بیهوشی در دندانپزشکی

کاهش درد و استرس در دندانپزشکی

درد و دندانپزشکی اغلب درذهن بیمار همراه باهم هستند.
بیمارانی که دچار ساختار دندانی ضعیف به‌دلیل چندین بار کشیدن دندان، بیماری لثه، عمل جراحی یا داشتن دندان‌هایی که نیاز به ریشه درمانی دارند، تجربه درد را دارند.

عموم مردم یک دندانپزشک خوب را متخصصی می‌دانند که باعث درد و ناراحتی در بیمار نمی‌شود.
درمقابل، متخصصین دندانپزشکی یک بی‌حس کننده‌ خوب را نوعی می‌دانند که این امکان را به آن‌ها می‌دهد تا تنها بر روی فرایند عمل تمرکز کنند و هیچ مزاحمتی در اثر حرکات ناشی از درد ایجاد نشود.

داروهای متعددی برای کمک به ایجاد آرامش و راحتی بیمار در دندانپزشکی در دسترس است.
بعضی از داروها درد را کنترل می‌کنند.
بعضی به شما کمک می‌کنند که آرام باشید.
برخی دیگر داروها در طول درمان دندان‌ها، شما را به یک خواب عمیق می‌برد.

بیمار و دندانپزشک داروهای مناسب را پس از بررسی عامل‌های متعدد انتخاب می‌کنند.
انتخاب داروی مناسب به نوع عمل، وضعیت سلامت عمومی، سابقه حساسیت‌ها و میزان اضطراب بیمار بستگی دارد.
دندانپزشکان‌ پیشنهاد می‌دهند که عمل‌های دندانپزشکی کودکان تحت بیهوشی یا با دریافت داروی آرام‌بخش انجام شود تا عمل در نهایت ایمنی پیش برود.

روش‌های بی‌حسی/ بیهوشی

بی‌حسی بسته به مقدار دارو اثرهای مختلفی بر بدن دارد.

• بیهوشی عمومی: بیمار کاملاً بیهوش می‌شود و به خواب می‌رود.
• بی‌حسی موضعی: صرفاً برای بخش‌های معینی از بدن یا تکه‌هایی از پوست به کار برده می‌شود.
  بی‌حسی موضعی غالباً در عمل‌های دندانپزشکی اعمال می‌شود.
• بی‌حسی منطقه‌ای: نوع دیگری از بی‌حسی موسوم به بی‌حسی منطقه‌ای وجود دارد که مشابه بی‌حسی موضعی است.
  بخش بزرگتری از بدن را پوشش می‌دهد و گاهی بلوک (انسداد) عصب نامیده می‌شود.
• آرام‌بخش: برای عمل‌های کوتاه و جزیی از آرام بخش استفاده می‌شود.
  بیمار هوشیار است.
  می‌تواند پرسش‌ها را جواب دهد.
  در عین حال کاملاً آرام است و تا چند ساعت پس از عمل حالت خواب آلودگی دارد.
  داروی آرام بخش یا از طریق سرم تزریق یا به صورت گاز استنشاق می‌شود.

زمان انجام بی‌حسی موضعی

بی‌حسی موضعی نوعی بی‌حسی است که با مسدود کردن عصب‌های منتقل کننده درد مانع از احساس درد در ناحیه تحت درمان اعمال می‌شود و بافت‌های دهان را بی‌حس می‌کند.
دندانپزشک ناحیه مورد نظر را در مرحله آماده‌سازی با تزریق دارو به صورت موضعی بی‌حس می‌کند.
جراحت‌ها و زخم‌های دردناک دهان را نیز می‌توان با بی‌حسی موضعی تسکین داد.
آمپول‌های بی‌حسی دندانپزشکی در عمل‌هایی مانند پر کردن دندان پوسیده، مرحله تراش دادن و آماده کردن دندان برای روکش یا جراحی لثه تزریق می‌شود.

انواع مسکن‌ها

مصرف مسکن بعد از بعضی عمل‌های دندانپزشکی ضرورت می‌یابد.
ضد دردهایی که با هدف تسکین درد مورد استفاده قرار می‌گیرد به دو گروه تقسیم‌بندی می‌شود:

غیرمخدر

مسکن‌های غیرمخدر پرکاربردترین داروهایی هستند که برای آرام کردن درد دندان یا درد پس از عمل مصرف می‌شوند.
آسپرین، استامینوفن و داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب مانند ایبوپروفن مثال‌هایی از این دسته هستند.

مخدر

مسکن‌های مخدر مانند تریاک بر سیستم عصبی مرکزی اثر می‌گذارد و درد را تسکین می‌دهد.
این داروها برای تسکین درد شدید به کار برده می‌شود.

موارد کاربرد هر یک از روش‌های بی‌حسی

بی‌حسی موضعی

بیمار در طول عمل کاملاً هوشیار است.
داروی بی‌حسی موضعی مانند لیدوکائین در ناحیه مورد نظر که قرار است جراحی روی آن انجام شود، تزریق می‌شود.
درتمام عمل‌های جراحی دهان و دندان از بی‌حسی موضعی در کنار دیگر روش‌های بیهوشی یا بی‌حسی استفاده می‌شود.

عمل‌های کوچک بافت نرم و کشیدن دندان از عمل‌های جراحی ساده دهان به شمار می‌رود.
بسیاری از بیماران ترجیح می‌دهند کشیدن دندان عقل را تحت بی‌حسی موضعی انجام دهند.

آرام بخش نیتروز اکساید 

بیمار مخلوطی از نیتروز اکساید (گاز خنده) و اکسیژن را از راه ماسک تنفسی بینی استنشاق می‌کند.
عمل در حالت آرام‌بخشی بدون بیهوشی انجام می‌شود.
گاز خنده دارای اثرهای آرام‌بخشی و ضد درد است.

عمل‌های جراحی دهان و دندان ساده و قدری گسترده‌تر مانند کشیدن دندان عقل و جایگذاری ایمپلنت را می‌توان به این روش انجام داد.

تزریق سرم در مطب و بی‌حسی موضعی

دارو از راه سرم وارد بدن بیمار می‌شود.
بیمار بیهوش می‌شود و متوجه هیچ چیز از روند عمل نمی‌شود.

داروی تزریقی از راه سرم شامل آرام بخش و داروی بیهوشی مورد استفاده در تمام جراحی‌های دهان است.
بیمار با توجه به شدت اضطراب خود گاهی ترجیح می‌دهد برای عمل‌های ساده نیز از این بیهوشی استفاده کند.
اکثر عمل‌های جراحی کشیدن دندان عقل و جایگذاری ایمپلنت با تزریق سرم حاوی آرام بخش و داروی بیهوشی انجام می‌شود.
بیهوشی عمومی و یا آرام بخش وریدی در صورت عدم تاثیر بی‌حسی موضعی بر محل عمل ضرورت می‌یابد، بی‌حس نشدن غالباً پی‌آمد وجود عفونت است.

بیهوشی عمومی در بیمارستان یا مرکز جراحی

بیمار در بیمارستان یا مرکز جراحی بستری می‌شود و تحت نظر متخصص بیهوشی قرار می‌گیرد.

عمل‌های گسترده‌ای مانند جراحی‌های ترمیم و بازسازی فک و صورت و جراحی مفصل گیجگاهی- فکی TMJ تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود.
بیماران مبتلا به عارضه‌هایی مانند ناراحتی‌های قلبی یا ریوی نیز باید به طور کامل بیهوش شوند.

مراحل بیهوشی عمومی

بیهوشی عمومی چهار مرحله دارد:

مرحله اول: بیمار در مرحله اول یا القاء اثر دارو را حس می‌کند، اما هنوز هوشیار است.
مرحله دوم: بیمار در مرحله دوم یا تهییج بیهوش است و حرکت‌های انقباضی یا الگوهای تنفس نامنظم دارد.
مرحله سوم: بیمار کاملاً بیهوش است و تنفس منظم دارد.
مرحله چهارم: این مرحله یک فوریت و غیرایمن است و جزیی از روال طبیعی عمل محسوب نمی‌شود.
عضله‌ها آن‌قدر آرام و شل می‌شود که باید با ماسک تنفسی یا لوله مجراهای عبور هوا را باز نگه داشت.
سطح اکسیژن خون، ضربان قلب، فشار خون، سرعت تنفس، میزان دی اکسید کربن بازدم و دمای بدن بیمار باید هنگام بیهوشی کنترل شود.

ازآنجایی‌که بیهوشی ممکن است عوارضی را به دنبال داشته باشد، باید ایمن بودن آن پیش از عمل بررسی شود.
بیمار پس از اتمام جراحی یا عمل غالباً به بخش مراقبت پس از عمل منتقل می‌شود تا اثر دارو به آهستگی از بین برود و هوشیار شود.

کاربردهای آرام بخش در دندانپزشکی

استفاده از آرام بخش برای بیماران مسن

بیماران مسن به دلایل متعددی مانند اضطراب، دشواری رفت و آمد، ابتلا به بیماری‌های گوناگون یا درآمد ثابت و پایین از مراجعه به دندانپزشکی خودداری می‌کنند.
با شرمساری و ترس فراوان زمانی به دندانپزشکی می‌آیند که مشکلشان جان را به لب‌شان رسانده باشد و دیگر قادر به تحمل آن نباشند.

بنابراین استفاده از آرام بخش برای سالمندانی توصیه می‌شود که از وضعیت سلامت دهان و دندان‌های خود شرمسار و هراسان هستند.
به‌این‌ترتیب دندانپزشک بتواند به راحتی درمان را انجام دهد.
بیمار نیز کاملاً آرام باشد و پس از به هوش آمدن از بهبود به دست آمده شگفت زده شود.

آرام بخش برای آرام کردن ترس

ترس و هراس بدون‌دلیل از دندانپزشکی حسی واقعی است که مانع مراجعه هزاران نفر به دندانپزشکی می‌شود.
کابوسی هولناک از دندانپزشکی را در ذهن‌شان خلق می‌کند.
دریافت آرام بخش از راه سرم این امکان را برای بیماران فراهم می‌آورد تا در حالتی میان خواب و رویا تجربه بهتری از دندانپزشکی داشته باشند.

آرام بخش برای افراد معلول و ناتوان

بیماران معلول و ناتوان در حفظ سلامت دهان و دندان خود با مشکلات بیشتری روبرو هستند.
این ناتوانی مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن منظم را دشوار می‌کند.
به علاوه مشکل خشکی دهان یا عق زدن و رفلاکس شدید نیز در اثر مصرف داروهای خاص وجود دارد.

نیتروز اکساید (گاز خنده)

نیتروز اکساید گاز بی‌رنگ و غیرتحریک کننده‌ای با بوی شیرین است که استنشاق آن اثر آرام‌بخشی دارد.
این گاز سال‌ها است که به منظور آرام کردن بیماران در دندانپزشکی به کار برده می‌شود.
استفاده از نیتروز اکساید کاملاً ایمن است و به صورت مخلوطی از 50 تا 70 درصد اکسیژن و حداقل 30 درصد نیتروز اکساید استنشاق می‌شود.
بیماران تنفس طبیعی و هوشیارانه دارند و بقیه عملکردهای بدن را نیز خودشان کنترل می‌کنند.
بیمار گاهی فراموشی مختصری را تجربه می‌کند و به خواب می‌رود، بدون این که چیزی از عمل را به خاطر بیاورد.