۲۰ آبان پروتز دندان چیست و انواع آن کدامند؟

از انواع پروتز دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

پروتز دندان ثابت

پروتز ثابت دندان همان‌چیزی است که در بین عموم‌جامعه با عنوان روکش‌دندان مرسوم است.
پروتز ثابت خود بر دو نوع است :

روکشتک واحدی دندان (single dental crown)

معمولا دندان زمانی نیاز به روکش دارد که به علتی ساختار دندان ضعیف شده و نیاز به حفاظت و حمایت با روکش دارد .
یا بعضا دلایل زیبایی لزوم وجود روکش را منجر می‌شود.
گاهی به دلیل نقص عملکرد دندان ( مشکلات فانکشنال )، روکش به کمک سیستم جویدن و مضغ فرد می‌آید. 

بریج دندان‌( dental bridges)

یکی دیگر از انواع پروتز ، بریج‌های دندانی هستند .
آنچه که بیشتر با عنوان پروتز ثابت دندان در بین جامعه مرسوم است همین نوع پروتز دندان است.
این نوع پروتز ، در واقع زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که فرد یک یا تعداد بیشتری از دندان‌های خود را از دست داده و در عین حال هنوز حداقل یک دندان در جلو و یک دندان در عقب دندان از دست رفته وجود دارد.
به‌این‌ترتیب با تراش دو دندان مجاور ناحیه خالی‌از‌دندان‌، یک پل‌(bridge‌)‌بین دندان‌های پایه زده می شود.
ناحیه خالی‌از دندان پر می‌شود و دوباره توانایی جویدن و زیبایی به فرد باز می‌گردد.

پروتزهای دندانی متحرک

گاهی به‌دلایل متعدد نمی‌توان از پروتزهای دندانی ثابت برای جایگزینی دندان‌های از دست‌رفته استفاده کرد.
در این صورت پروتزهای متحرک به کمک افزاد بی‌دندان یا با تعدادی دندان از دست رفته و دندانپزشکان می‌آید.
پروتز متحرک همانطور که از نام آن بر می‌آید به راحتی داخل دهان گذاشته و یا برداشته می‌شود .

پروتزهای دندانی متحرک بر سه نوع‌اند:

پروتز دندانی پارسیل‌(partial prosthesis)

آن‌چیزی‌که در‌بین عموم‌جامعه با عنوان «دندان‌تکه‌ای» موسوم است همین نوع از  پروتز است.
پروتز پارسیل خود انواع گوناگونی دارد:

• پروتزهای پارسیل تمام آکریل ( فلیپر ) ، معمولا به عنوان یک درمان موقتی در بسیاری از موارد مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• نوع دیگر پروتزهای پارسیل پروتزهای کرم کبالت است.
  به عنوان درمان بی‌دندانی‌ها با‌انتهای آزاد(‌کسانی‌که دندان‌های‌خلفی-دندان‌های عقبی-خود را از دست‌داده‌اند و دندانی جهت‌پایه برای پروتز ثابت ندارند)استفاده می‌شود.
  یا کسانی که به‌هر‌دلیل نمی‌خواهند از پروتز ثابت دندان استفاده کنند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
  این نوع پروتز شامل ترکیب آکریل(بخش صورتی دست دندان «لثه پروتز»)و آلیاژ فلزی هستند که بخش عمده آن را کرم و کبالت شامل می‌شود.
  معمولا به علت فلزی بودن گیره‌ها ظاهری نا خوشایند دارند.
  به همین علت امروزه انواع دیگری از پروتز پارسیل طراحی شده که بخش فلزی آن نیز به صورت رنگ دندان است.
  به آنها پروتز پارسیل felexite گفته می‌شود.

پروتز کامل دندان یا دست دندان(denture)

حتما دست‌دندان‌های پدر بزرگ‌ها و مادر بزرگ‌ها را دیده‌اید.
این نوع از پروتز متحرک برای افرادی مورد استفاده قرار می‌گیرد که تمام دندان‌های خود را از دست داده‌اند.
هرچند امروزه با پیدایش ایمپلنت‌های دندانی، استفاده از این انواع پروتز متحرک کمتر شده‌است.
اما هنوز به عنوان کم‌هزینه‌ترین درمان بی‌دندانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پروتز کامل نیز دارای دو نوع معمولی و لثه نرم است.
نکته مهم این‌که پروتز کامل دندان از دو بخش تشکیل می‌شود.
یکی دندانها که سفید هستند و دیگری بخش صورتی پروتز که در بین بیماران با عنوان «‌لثه پروتز‌» موسوم است.
این بخش لثه پروتز باید مستحکم باشد که بتواند کارآیی لازم را داشته باشد.

شاید این سوال پیش بیاید که پس نقش پروتزهای کامل یا پارسیل با لثه نرم چیست ؟
در واقع لثه نرم به صورت یک لایه با ضخامت ۱-۲ میلی متری در زیر لثه سخت پروتز به مدت کوتاه استفاده می‌شود تا تورم یا التهابات لثه بیمار برطرف شده و بستر مناسبی برای دریافت پروتز با لثه سخت فراهم شود.
اگر پروتز با لثه نرم قرار باشد که به طور دایم مورد استفاده قرار بگیرد ، هرچند در ابتدا استفاده از آن بسیار راحت‌تر است اما نه تنها کار آیی آن بسیار پایین‌تر است بلکه باعث تخریب بافت لثه باقیمانده در دهان فرد می‌شود.
در عین حال تمیز نگه داشتن پروتزهای قابل انعطاف(لثه نرم) بسیار سخت‌تر است.
احتمال رشد انواع باکتری‌ها و قارچ‌ها در خلل و فرج آن‌ها زیاد است.

اوردنچر(over denture)

اوردنچر نیز نوعی درمان پروتز دندانی متحرک است که در واقع دست‌دندان کاملی‌ است.
روی دو پایه دندانی یا چند پایه ایمپلنت می‌نشیند.
به نسبت پروتز کامل دندان راحت‌تر است اما به هر حال متحرک است و راحتی آن از پروتز ثابت دندان کمتر است.